🧱🏘 Beschaving!

⛪️🔔🏖 Tot slot laat ik jullie de menselijke beschaving zien. Er zijn drie kerken en de eilandklok, die je in de video hoort luiden. Talrijke restaurants en enkele souvenirwinkels. Er zijn twee supermarkten en een 24-uurswinkel met automaten in het stadhuisgebouw. Strandstoelen zijn beschikbaar op het strand en moeten gereserveerd worden.

✨️😁🌊 Je kunt ook mijn zachte gezicht zien op de eerste dag op het eiland (ter vergelijking: mijn ruwe gezicht na 10 dagen in de vorige post).

🪶📃🕰 Leven en geschiedenis van Baltrum

📖🫅🗺 Baltrum is het kleinste van de Oost-Friese eilanden in de Noordzee. Het werd voor het eerst genoemd in 1398, toen Widzel tom Brok het eiland – toen „Balteringe“ genoemd – aan hertog Albert van Beieren gaf en later weer als leen terugontving. De naam „Baldatringe“ verscheen al in de 11e eeuw. Oude schrijvers zouden het eiland mogelijk al in de 1e eeuw n. Chr. hebben gekend.

🎣🦭🛶 Vroeger bedreigde de zee vaak de kleine bevolking van het eiland. Rond 1700 leefden de meeste mensen van vissen en jagen. Dorpen werden soms verlaten door verschuivend zand of stormschade, zoals de grote storm van 1825. Vanaf 1870 werden dijken en zeeweringen aangelegd om het land te beschermen.

🫧🌊🔔 Baltrum werd in 1876 een kuuroord. De Oude Eilandkerk van 1826 is een van de herkenningspunten, met de beroemde „Eilandklok“ van een Nederlands scheepswrak. Met de groei van het aantal bezoekers werd in 1930 de Grote Eilandkerk gebouwd en in 1957 volgde de katholieke St.-Nicolaaskerk.

🌳🌹🌿 Een klein hoogtepunt is de Rozentuin tussen de twee hoofdplaatsen, verzorgd door vrijwilligers en bekend als het kleinste kuurpark van Duitsland. Er staan mooie beelden en het pad is gemaakt van schelpen.

🐴🚴‍♀️🛴 Baltrum heeft geen auto’s of motoren. Mensen reizen met paardenkoets, fiets, e-bike of e-step, waardoor het eiland een rustige en ontspannen sfeer heeft.

💫🦥🐾 Mijn knuffelzoon Vincent mist Baltrum minstens zo veel als ik!

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🌬⏳️🌊🌱 Elementaire krachten!

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🐇🕳 Volg het konijn!

🥰 Toen ik in mei op Baltrum was, zag ik ook enkele jonge konijntjes. Ze zijn zo schattig! Ik heb er een gefotografeerd (foto 3).

🐰 Europese konijnen (Oryctolagus cuniculus) werden al vroeg op de Oost-Friese eilanden geïntroduceerd. Op Baltrum wordt de soort sinds ongeveer 1700 aangetroffen. Een verordening uit 1869 beval hun uitroeiing, waardoor populaties op verschillende eilanden – inclusief Baltrum – tegen het einde van de 19e eeuw verdwenen.

🐰 Konijnen werden pas in 1962 opnieuw uitgezet. Tegenwoordig leven daar gemiddeld minstens 2.000 dieren. Sommige stammen af van ontsnapte tamme konijnen (Oryctolagus cuniculus domesticus), maar na verloop van tijd heeft de natuurlijke vachtkleur van wilde konijnen de overhand gekregen. Zoals op andere Oost-Friese eilanden, zijn er ook op Baltrum dieren met verschillende vachtkleuren. Zwarte konijnen worden “pastors” genoemd.

🐰 Konijnen hebben een sterke invloed op de ecologie van het eiland: door hun graven en woelen maken ze de bodem los, creëren ze open plekken en bevorderen ze een grotere verscheidenheid aan dieren- en plantensoorten. In oudere duingebieden kunnen hierdoor nieuwe successieprocessen ontstaan, wat zowel het landschap als de biologische diversiteit vergroot.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🕊🔭🐒 Ik heb wat vogels waargenomen!

🪶 In de gedeeltelijk overstroomde slikken verzamelden zich talloze kokmeeuwen (Chroicocephalus ridibundus) om te foerageren. Hun roepen waren kilometers ver te horen.

🪶 Op een duindoornstruik (Hippophae rhamnoides) zit een mannetje van de witte kwikstaart (Motacilla alba) in broedkleed. In het niet-broedkleed ontbreken de zwarte kopmarkeringen bij de volwassen vogels.

🪶 Wie te dichtbij de scholeksters (Haematopus ostralegus) kwam, voelde meteen een schuldgevoel. Hun fluitende roep klinkt licht beschuldigend.

🪶 Fazanten (Phasianus colchicus) kom je overal tegen. De kleurrijke mannetjes hoor je vaak roepen, terwijl de hennen met hun kuikens proberen onopvallend te blijven.

🪶 Een boerenzwaluw (Hirundo rustica) broedt in een schuilplaats. Ik herinner me dat ze exact op dezelfde plek al in mijn kindertijd nestelden.

🥚 Een mysterieus ei! Welke dinosaurus zou dit hebben gelegd?

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🌊✨️ Op het strand van Baltrum spoelde de zee het tere skelet van een zeeklit (Echinocardium cordatum) aan. De scherpe stekels zijn verdwenen, er blijft alleen de bleke, fragiele schelp met fijne patronen over.

🫧🤍 De zeeklit leeft onder water, begraaft zich tot 15 centimeter diep in zacht zand of slib en gebruikt zijn kleine stekels om te graven. Hij voedt zich door kleine voedseldeeltjes, zoals de ontbonden resten van organismen en planten (detritus), uit het zand te filteren.

👽🪸 Zee-egels lijken op het eerste gezicht erg vreemd, maar zijn nauwer verwant aan ons mensen dan aan slakken of insecten, omdat ze – net als zeesterren – tot de stekelhuidigen behoren.

🪞🤔 Kijk je alleen naar hun uiterlijk, zou je kunnen denken: Wacht eens even! Zeesterren en zee-egels lijken helemaal niet op de meeste dieren. Veel dieren – inclusief mensen – hebben twee spiegelbeeldige helften (bilaterale symmetrie). Stekelhuidigen daarentegen zijn radiaal symmetrisch, meestal verdeeld in vijf identieke segmenten.

🧬🔬 Maar schijn bedriegt: stekelhuidigen behoren, net als alle gewervelden, tot de deuterostomen. Slakken en insecten daarentegen behoren tot de protostomen. Een belangrijk aanwijzing: stekelhuidigen zijn in hun larvale stadium bilateraal symmetrisch. Pas later in het leven ontwikkelen ze hun kenmerkende radiale symmetrie.

👄♻️ Het fundamentele verschil tussen protostomen en deuterostomen komt al vroeg in de embryonale ontwikkeling tot uiting: bij de deuterostomen wordt de eerste lichaamsopening (blastoporus) de anus en de mond ontstaat later. Bij protostomen is het omgekeerd – de blastoporus ontwikkelt zich tot de mond.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🌿🤷‍♂️ Ik ben niet helemaal zeker welke varens ik hier heb gefotografeerd. Het betreden van de duinen is verboden, dus ik kon alleen close-ups maken van de exemplaren aan de rand van het pad. De close-ups zijn waarschijnlijk van de Brede stekelvaren (Dryopteris dilatata). De laatste foto met de kleine mini-varens toont de onmiskenbare Gewone eikvaren (Polypodium vulgare).

📖 De volgende varensoorten komen voor op Baltrum:

🌿 Wijfjesvaren (Athyrium filix-femina)

🌿 Smalle stekelvaren (Dryopteris carthusiana)

🌿 Brede stekelvaren (Dryopteris dilatata)

🌿 Mannetjesvaren (Dryopteris filix-mas)

🌿 Gebogen driehoeksvaren (Gymnocarpium dryopteris)

🌿 Koningsvaren (Osmunda regalis)

🌿 Gewone eikvaren (Polypodium vulgare)

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🪸 In mijn hand houd ik een stukje Blaaswier (Fucus vesiculosus), een zeewier dat veel voorkomt langs de Waddenzeekust. De kleine, ronde blaasjes zijn geen vruchten, maar drijforganen. Ze helpen het wier rechtop in het water te staan, zodat de platte bladen zoveel mogelijk zonlicht kunnen opvangen. Dit is essentieel voor fotosynthese – het proces waarbij lichtenergie wordt omgezet in voedingsstoffen.

🌊🫧 De blaasjes zijn gevuld met een mengsel van gassen. Voornamelijk zuurstof, geproduceerd door het wier tijdens fotosynthese, en stikstof, dat uit het omringende zeewater diffundeert. Koolstofdioxide, dat het wier nodig heeft om te groeien, is vrijwel afwezig omdat het direct wordt verbruikt. Dankzij dit hoge zuurstofgehalte bieden de blaasjes voldoende drijfvermogen om het wier te laten drijven, zodat het zoveel mogelijk licht kan opvangen, zelfs bij vloed of in troebel water.

🧫🔬 Biologisch gezien is Fucus vesiculosus een bruinwier. Het behoort tot een groep genaamd Fucales binnen de familie Fucaceae. Hoewel het op een plant lijkt en zijn eigen voedsel produceert via fotosynthese, wordt het ingedeeld in een bredere groep genaamd Stramenopiles, waartoe ook kiezelalgen (klein plankton) en sommige organismen behoren die helemaal niet fotosynthetiseren. Hoe bruinwieren precies in de levensboom passen, wordt nog onderzocht, en wetenschappers blijven hun relatie tot andere algen en tot de voorouders van landplanten bespreken.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🍄🟫🦠✨️ Schimmels, algen en mos

⛰️ Mos- en korstmosbedekking in de grijze duinen van Baltrum

🔍 Cladonia portentosa is een struikachtig korstmos waarvan het hoofdlichaam uit schimmelweefsel bestaat. Het is een van de speciaal beschermde rendierkorstmossen in Duitsland. Korstmossen leven altijd in symbiose met algen of cyanobacteriën. In een dunne laag binnen het thallus – het lichaam van een korstmos – voeren kleine groene algen (voornamelijk Trebouxia-soorten) fotosynthese uit en voorzien de schimmel van voedingsstoffen. Daartegenover beschermt de schimmel de algen tegen uitdroging en biedt een leefomgeving – een partnerschap dat overleving in de droge, voedselarme duinen mogelijk maakt.

🌍 Hier groeien de korstmossen vaak samen met Grijs kronkelsteeltje (Campylopus introflexus). Dit mos is niet inheems op Baltrum, maar komt uit het zuidelijk halfrond (Zuid-Amerika zuid, Zuid-Afrika, Zuid-Australië, Nieuw-Zeeland). Sinds 1975 heeft het zich sterk verspreid en is nu de dominante mossoort op het eiland. Samen vormen mos en korstmossen een veerkrachtig bodemdek dat het duinzand verankert en op veel plaatsen het karakteristieke uiterlijk van de grijze duinen bepaalt.

🍄🟫 Een enkele paddenstoel

🏐 Op de laatste foto laat ik een ruitjesbovist zien (Handkea utriformis, ook bekend als Lycoperdon utriforme, Lycoperdon caelatum of Calvatia utriformis). Deze soort komt veel voor in de noordelijke gematigde zones en groeit meestal alleen of in kleine groepjes. Hij geeft de voorkeur aan zandige, open graslanden of heidevelden en wordt vaak in kustgebieden aangetroffen. De vruchtlichamen verschijnen meestal van de zomer tot de late herfst.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🤔 Wat denk je dat ik in mijn hand houd?

🔍 Als je aan een zeewier denkt, ben je al halverwege! Maar afgezien van de vertakte structuur is er niet veel van het zeewier te zien. Dat komt doordat het gekoloniseerd en volledig bedekt is door een kolonie van kleine dieren! Het gaat om mosdiertjes (Bryozoa), meer specifiek Electra pilosa.

🏘🦠 Mosdiertjes vormen meestal kolonies (zoaria) die uit veel individuele dieren (zooïden) bestaan. Elke zooïde bestaat uit een zacht lichaam en een beschermende schelp.

🪸🤝🪸 Binnen kolonies is er taakverdeling. Sterk gereduceerde individuen vormen stengelstukken, ranken of wortelachtige filamenten. Andere zooïden produceren voortplantingscellen; weer anderen worden “pleegzooïden” of ontwikkelen zich tot vogelkopvormige avicularia of vibracularia, die voorkomen dat andere organismen zich op de kolonie vestigen. Bij deze gespecialiseerde zooïden zijn zowel de tentakelkroon als meestal de darm gereduceerd.

🏡🦠 Kortom: het zeewier dient vooral als leefruimte voor Electra pilosa, niet als partner. Voor het zeewier zelf is het meestal meer een last dan een voordeel.

⛴️🪸 Mosdiertjes kunnen door hun sterke groei schade of onderhoudskosten veroorzaken aan schepen, havenstructuren en waterbeheerinstallaties.

💉🧫 Aan de andere kant produceren ze chemische verbindingen die onderwerp zijn van medisch onderzoek, waaronder de mogelijke anti-kankermedicijn Bryostatin 1.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.

🦪🐌 Weekdieren op Baltrum

🌊 Op het strand van Baltrum vind je veel schelpen van mosselen en slakken van verschillende soorten. Deze aanspoelingen van schelpen – Schill – zijn een veelvoorkomend gezicht langs de kust. Bij het zwemmen in de Noordzee moet je vaak een laag van deze scherpe schelpen oversteken voordat het water diep genoeg is (ik deed het ondanks de lage temperaturen in mei).

🦪 Hier zien we Amerikaanse zwaardschede (Ensis leei), kokkels (Cerastoderma edule), gedoornde hartschelpen (Acanthocardia echinata) en vele andere soorten.

🦪 Op de tweede foto houd ik een gewone oester (Ostrea edulis) in mijn hand. Mosselen spelen een belangrijke rol bij het reinigen van de oceanen, omdat ze verontreinigingen uit het water filteren. Ze vormen ook mosselbanken, die dienen als leefgebied en een soortgelijke functie hebben als koraalriffen.

🐚 Op de derde foto staat een wulk (Buccinum undatum). Deze zijn relatief zeldzaam, omdat hun populaties zijn afgenomen en omdat heremietkreeften precies dit type schelp verkiezen en ze vaak gebruiken voordat ze aanspoelen.

🐌 Bij de golfbrekers – zo noemt men de houten palen en stenen die de golven breken – vind je de gewone alikruik (Littorina littorea). Op de foto zit hij op een houten paal, in de video op een stenen golfbreker.

🐌 Op Baltrum komen ook landslakken voor. Ik zag de witgerande tuinslak (Cepaea hortensis, op de roos) en de zwartgerande tuinslak (Cepaea nemoralis, op het geplaveide pad). Je herkent ze aan de rand van de schelp: Cepaea hortensis heeft een lichte rand bij de opening, Cepaea nemoralis een donkere.

🤪 Op de laatste foto laat ik een Wegslak (Arion soorten) brutaal in de camera glimlachen.

🤗 Voor een meer genuanceerde discussie kunt u gerust de commentaarsectie, privéberichten of het anonieme contactformulier op mijn website gebruiken.